به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) شعبه مؤسسات قرآنی مردم‌‌نهاد، با توجه به آیات و روایات فراوانی که در مورد مراتب نفسانی انسان مشتمل بر مرتبه امّاره (نفس سرکش)، لوّامه (نفس ملامتگر)، ملهمه (نفس الهام‌پذیر)، مطمئنّه (نفس آرام و تسلیم شده)، راضیه (نفس خشنود)، مرضیه (نفس خشنود کننده) و نهایتاً نفس قدسی که نفس متزکّی و صافی و پاک است و ماوراء همه نفوس است وجود دارد، می‌توان گفت هر انسانی بالقوه امکان قرار گرفتن در هر یک از مراتب نفسانی خود را به اختیار خواهد داشت.
در این میان گاه بر اثر نافرمانی و زیر پا گذاشتن دستورات الهی آنقدر نفس اماره بر انسان غالب می‌شود که تا پائین‌ترین درجات وی را به سقوط می‌کشاند و گاه در اثر خودسازی و طی طریق الهی و عمل بدون چون و چرا به فرامین و دستورات حضرت حق شامل آیات پایانی سوره فجر شده و دعوت به جنت الهی می‌شود.
از سوی دیگر در میان احادیث و روایات فراوانی که در باب ظهور حضرت ولی عصر (عج) از سوی ائمه معصومین (ع) ذکر شده است بسیار نام افرادی همچون دجال، سفیانی، شیصبانی، قمی، خراسانی، حسنی و یمانی را مشاهده می‌کنیم که هرکدام از این افراد با مشخصات و محل خروج در کتب معتبر اسلامی ذکر شده‌اند.
< type=text/java>
با وجود اهمیت بحث غیبت و ظهور حضرت مهدی(عج) به عنوان آخرین خلیفه الهی بر روی زمین به عنوان بخشی از تاریخ بشریت که اتفاقاً پر فراز و نشیب‌ترین قسمت تاریخ هم بوده است، چرا در این کتاب آسمانی هیچ اشاره مستقیمی به حوادث و شخصیت‌ها و فتنه‌های دوران پیش از ظهور نشده است.
باید گفت قرآن کریم که همیشه با سنبل‌ها و نشانه‌ها و نمادها و آیات با بشر سخن گفته است و در این موضوع خاص نیز از همین شیوه استفاده کرده است در قرآن کریم خداوند به «نفس اماّره» که همان «نفس سرکش» است و به بدیها امر می‌کند اشاره می‌فرمایند که تزکیه نفس نیز که عرفان هم بر آن تاکید دارد از همین مرتبه آغاز می‌شود. «و َمَا أُبَرِّىءُ نَفْسِی إِنَّ النَّفْسَ لأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِإِلاَّ مَا رَحِمَ رَبِّیَ إِنَّ رَبِّی غَفُورٌ رَّحِیمٌ» من هرگز خود را تبرئه نمی‌کنم که نفس سرکش به بدیها امر می‌کند، مگر آنچه را پروردگارم رحم کند. همانا پروردگارم آمرزنده و مهربان است.
قرآن کریم همچنین به «نفس لوّامه» و به عبارت دیگر «نفس ملامتگر» اشاره می‌فرماید. نفس لوّامه همانند وجدان آگاه، ناظر اعمال و کردار شخص و ملامتگر بدی‌های اوست. وَلَا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ، سوگند یاد نمی‌کنم به نفس لوّامه (وجدان بیدار و ملامتگر).
سرانجام در اثر تزکیه، «نفس مطمئنّه» حاصل می‌شود که او در اطمینان و یقین و صلح و آرامش است.
یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ «تو ای روح آرام یافته» و در اینجاست که نفس در مرتبه تسلیم به شناخت حقیقت نائل شده و یگانگی وجود را تجربه می‌کند. ارْجِعِی إِلَى رَبِّکِ رَاضِیَةً مَّرْضِیَّةً، (برگرد به سوی پروردگار خود در حالیکه هم تو از او خشنودی و هم او از تو خشنود است) فَادْخُلِی فِی عِبَادِی (در میان بندگان من درآی) وَادْخُلِی جَنَّتِی (و در بهشت من داخل شو).
کلیه پیامبران و ائمه معصومین (ع) ما را دعوت به جهاد با نفس و کوشش در تزکیه و عروج آن می‌‌کنند. خودشناسی و کشف یگانکی وجود مستلزم چنین جهادی است. مادامی که انسان قادر به غلبه بر نفس خویش نباشد از اعتدال و هماهنگی بدور بوده و قابلیت‌های درونی او پرورش نخواهد یافت.
بنابراین جهاد در اصل، مبارزه مقدّسی است که هر مو?منی آن را در درون خود جهت تزکیه نفس، عروج روحانی و نهایتاً حصول آرامش و تسلیم و یگانگی بر پا می‌دارد از آنجا که مبحث خود شناسی و خداشناسی یکی از مباحث مهم و سرنوشت‌ساز در میان دانشمندان علوم اسلامی بوده است و همچنین تشابه موجود میان مراتب نفسانی انسان از لحاظ ساختاری و به نوعی بروز و جلوه هرکدام از این مراتب در شخصیتهای مختلف دوران پیش از ظهور همچون اشخاصی که از آنها نام برده شد و عدم اشاره مستقیم به دوران حساس پیش از ظهور در قرآن کریم که کتاب انسان سازی و جامعه‌سازی برای بشر است می‌توان به این مطلب اشاره کرد که هر انسان می‌تواند مرتبه‌ای از غیبت و ظهور را در خود دنبال کند و در برحه‌های مختلفی از زندگی خود را در قالب یکی از شخصیتهای دوران پیش از ظهور بیابد.
< type=text/java>
و مطمئنا رسیدن به مراحل بالای از مراتب نفسانی که مقدمه ای برای ورود به مراحل روحانی و خروج از دوران غیبت و ورود به دوران ظهور است می‌تواند هر فرد را برای شرکت و حضور در قیام منجی عالم بشریت یاری کند.
چه بسیار لحظاتی که انسان خود را همانند شخصیت سفیانی می‌یابد و آن لحظه‌ای است که غرق در مادیات و لذات و هوس‌های شیطانی است و چه مواقعی که انسان در اثر عنایت‌های حضرت حق و حجت راستین او خود را از پرچمداران عدالتخواهی و خدا محوری می‌شمارد.
صحبت و انشاء در مورد این بحث مهم، مطمئنا از عهده انسان کم سواد و کم بهره‌ای همچون این حقیر برنخواهد آمد به همین دلیل تحقیق و واکاوی بیشتر در این زمینه را به عهده دانشمندان و فقهای علوم اسلامی می‌گذارم تا با بررسی دقیقتر و تیزبینانه‌تر در معانی و عمق آیات، ضمن هدایت جامعه جوان و منتظر کشور عزیز ایران برای آماده کردن جسم و روح خود برای خدمت به آن ولی غایب از نظر مسائل مرتبط با ظهورحضرت ولی عصر (عج) و شخصیتهای پیش از ظهور را برای جامعه جوان، بهتر و بیشتر تبیین و تشریح کنند.
