روزنامه کیهان که دسترسی مدیر مسئول آن بـه اخـبـار افشا نشده و اختیار او برای علنی کردن آنها بیش از سایر روزنامه هاست، روز گذشته برای دومین بار به تحلیل ماجرای «دیدار برنز و جلیلی در ژنوی» پرداخت. نخستین خبررسانی کـیـهـان در ایـن خصوص، روز چهاردهم مهرانـجـام شـد و اجزاء همین خبر کیهان در این خصوص، روز جمعه توسط احمد جنتی مورد بهره‌برداری قرار گرفت تا اقتدار «مذاکره‌کننده ایرانی» در برابر طرف آمریکایی به اطلاع حاضران در نماز جمعه تهران برسد.
یک روز پس از درج این تحلیل در کیهان، احمدی‌نژاد در برابر دوربین های متعدد اعلام کرد که: «طبیعی است که وقتی نماینده آمریکا خواستار مذاکره شده آقای جلیلی نیز استقبال کرده و اتفاقا مذاکراتشان هم مذاکرات خوبی بود»( ایسنا ??مهر ??) .از آن روز تا دیروز که دومین تحلیل کیهان در این مورد منتشر شد، یازده روز گذشت اما این روزنامه در این مدت احمدی نژاد را مورد اعتراض قرار نداد که «چرا از انجام مذاکره میان نمایندگان ایران و آمریکا، استقبال کرده است؟» البته دومین تحلیل این روزنامه که دیروز مـنتشر شد به دنبال اثبات اقتدار نماینده ایران در مواجهه با درخواست ملتمسانه معاون وزیر خارجه آمریکا نبود بلکه هدف اصلی آن، انتقاد بسیار مودبانه و کنترل شده از احمدی نژاد بود که چرا روز چهارشنبه گذشته (??روز قبل) درپایان جلسه هیئت دولت اعلام کرده است: «جلیلی از درخواست طرف آمریکایی برای مذاکره، استقبال کرده و اتفاقا مذاکراتشان هم مذاکرات خوبی بوده است.» مدیر مسئول کیهان به این حرف احمدی‌نژاد اعتراض کرد، زیرا بنا بر اطلاعاتی که در اختیار حسین شریعتمداری است «سعید جلیلی از گفتگو با طرف آمریکایی امتناع کرده و حتی دست به حرکتی زده که باید آن را ضد مذاکره نامید.»
مـجـمـوعه اخباری که توسط کیهان منتشر شده و مقایسه آن با اظهارات روز چهارشنبه احمدی نژاد، سه فرض را به ذهن متبادرمی کند:
?-نخستین فرض آن است که سعید جلیلی پس از بازگشت از ژنو، دو گزارش تهیه کرده که یکی از آنها مورد استفاده روزنامه کیهان و خطیب نماز جمعه تهران قرار گرفته و دیگری تقدیم احمدی نژاد گردیده است. اگر تحلیل کیهان، دقیق و صادقانه باشد به این معناست که گزارش تسلیمی به احمدی نژاد، او را قانع کرده که مـذاکره در ژنو اگرچه به درخواست طرف آمریکایی بوده اما با استقبال جلیلی هم مواجه شده و نهایتا مذاکرات خوبی از آب درآمده است. اما نسخه دوم گزارش که حسین شریعتمداری و احمد جنتی آن را رویت کرده اند آنها را بسیار مشعوف ساخته که طرف آمریکایی بارها تلاش کرده خود را از در یا پنجره به جلیلی برساند و چند کلام با او صحبت کند اما نهایتا چیزی عاید آمریکایی ها نشده است.
?-فرض دوم آن است که جلیلی گزارش ماوقع ژنو را به صورت دقیق نوشته، اما کسانی که وظیفه انتقال آن به احمدی نژاد را داشته اند، امانت داری را به صورت کامل رعایت نکرده اند و اطلاعاتی در اختیار رئیس خود گذاشته اند که او را دچار یک تلقی اشتباه کرده است. پذیرش این فرض، به این معنی است که تقدیم کنندگان گزارش به احمدی‌نژاد تا آنجا دچار خبط شده اند که یک «ضد مذاکره » را در نظر او «مذاکره ای خوب» جــلوه داده اند؛ مذاکره ای که طرف آمریکایی درخواست کرده و جلیلی هم از آن استقبال نموده است.
این فرض، بهترین فرض ممکن در این موضوع برای کسانی است که می‌خواهند نقش احمدی نژاد در اقدامات ضد اصولگرایانه را کمرنگ جلوه دهند. (چندی قبل یک سایت نزدیک به رئیس دولت، گزارشی تهیه کرده بود که نشان میداد نامه نگاری احمدی نژاد با رئیس مجلس که حاوی حملاتی به باهنر بود ناشی از تقدیم یـک گـزارش غلـط بـه رئیس دولت بوده است) اما از سوی دیگر، پذیرش این فرض موجب نگرانی فراوان خواهد بود زیرا علاوه برسلب اعتماد داخلی، بهانه کافی به دست طرف های خارجی خواهد دادتا ادعاهای خویش درخصوص عدم شفافیت یا عدم صداقت مسئولان ایرانی در مذاکرات هسته ای را مستند جلوه دهند.
?- فرض سومی نیز وجود دارد که هم جلیلی را از اتهام ارائه گزارش دوگانه مبرا میکند و هم نگرانی‌ها درخصوص تصمیم گیری و اظــهـارنظر احمدی‌نژاد براساس گزارش‌های غلط را مرتفع می سازد. این فرض آن است که برخی رسانه ها و سیاستمداران حامی دولت، در روزهای نخست پس از مذاکرات ژنو، دچار ذوق زدگی مفرط شده اند. آنها گمان کرده اند شکستن تابوی مذاکره با آمریکا و انتساب حل این مشکل به دولت احمدی نژاد، امتیاز بزرگی است که بر استحکام مواضع دولت در داخل و اقتـــدار آن در خارج می‌افزاید. به هـــمین جهت به بزرگ نمایی مذاکره ژنو پرداخته اند.
اما پس از فرونشستن احساسات اولیه، قدری به اطراف خود و کمی به آن طرف مرزها نگاه کرده اند و متوجه شده اند که ذوق زدگی ها، بی‌دلیل بوده و آمریکایی ها همان هستند که بودند. البته ذوق‌زدگی برخی حامیان دولت، از ابتدا غیرموجه بوده و شاید تظاهرکنندگان به ذوق زدگی هم می دانستند که دلیلی برای مشعوف شدن وجود ندارد اما در این موضوع نیز همانند بسیاری از اقدامات چند سال اخیر، تنها به دنبال رجزخوانی در مقابل اصلاح طلبان بوده‌اند. رفتار اولیه برخی اصولگرایان در این موضوع را می‌توان ترجمان عملی مقاله ای دانست که یکی از اصلی‌ترین روزنامه های وابسته به اصولگرایان در سال 82 و در آستانه انتخابات مجلس هفتم نوشت تا نشان دهد «اصلاح‌طلبان توان حل مشکلات با آمریکا را ندارند اما تسلط اصولگرایان بر مجلس و دولت، راه را برای حل این مشکلات هموار میکند.» به بخشی از آن مقاله توجه کنید: «افراطیون دوم خردادی سعی می کنند خود را به عنوان مدافع رابطه با آمریکا معرفی نمایند تا چهره حاکمیت را به عنوان مخالف ارتباط نشان دهند و جـــــناح اصولگرا را نیز در فـشـار ســـــــیـاسی و تبلیغاتی قرار دهند ... اگر این افــــــــــــــراد – اصلاح طلبان– امکان عملی برای تحقق منویات خود داشتند، طی چهار سال مجلس ششم و پالس های دولت کلینتون و خانم آلبرایت موفق به این ارتباط می‌شدند.»
نگارنده مایل نیست همه اصولگرایان را به «بی‌صداقتی» و «بهره برداری ابزاری و هزینه ساز از موضوع مذاکره با آمریکا» متهم کند. لذا این فرض را نیز درنظر می گیرد که شاید عده ای از حـامیـان دولت، باور کرده بودنـد که نیازمنـدی هـای مختلـف آمریکا، سران آن کشور را به مذاکره بدون قید و شرط با ایران وادار کرده است. تلقی فوق موجب نوعی ذوق زدگی در میان این طیف از اصولگرایان شده بود اما حداقل دو حادثه، آنها را هوشیار کرد که طرف آمریکایی حتی در صورت نیازمندی هم، نیاز خود را مـی فـروشـد و بـابـت آن، امتیـاز طلب مـی کنـد. نخستیـن حادثه،اظهارات باراک اوباما هنگام اعلام نام او به عنوان برنده جایزه صلح نوبل بود. اوباما در سخنرانی خود، به صورت تلویحی موضوع مرگ تاثرانگیز خانم ندا آقاسلطان را مورد اشاره قرار داد و به عنوان برنده جایزه صلح نوبل تلاش کرد که این قتل را ناشی از یک جریان و نه یک اتفاق معرفی کند. به این جمله اوباما دقت کنید: «این پاداش باید با همه کسانی که برای دستیابی به عدالت و شأن انسانی تلاش می کنند از جمله زن جوانی که با وجود خطر کتک خوردن یا کشته شدن، با آرامش برای دستیابی به حق خود راهپیمایی می کند، تقسیم شود.»
اوباما با این جمله به دنبال القای این نکتـه بود کـه هرکس در ایران بخواهد در اعتراضات خیابانی شرکت کند باید به استقبال سرکوب برود.
دومین اقدام، رای کم نظیر و نزدیک به اجماعی نمایندگان مجلسین آمریکا به تحریم برخی شرکت هـای خارجـی بود که با ایران معامله نفتی انجام می دهند. ممکن است مسئولان ایرانی این تحریم را بی تاثیر و یا حتی مفید بدانند اما پیام نهفته در این مصوبه، چیزی نیست جز اینکه آمریکایی ها به دنیا اعلام کنند «اگر مذاکره ای انجام شده یا می شود ناشی از تغییر آمریکایی ها نیست پس لابد مواضع دولت ایران تغییر کرده است.»
آن سخن و این مصوبه، قاعدتا باید پایان بخش ادعاهای مکرری باشد که توسط سران دولت ایران مطرح می شود و مفاد آن، ارسـال پیام هـای مـحرمانه از سوی دولت های غربی درخـصوص تغییر رفتار آنها دربرابر ایران است. این نکته به خصوص بایستی مورد توجه آقای احمدی‌نژاد قرار گیرد که مرتبا بر دیپلماسی عمومی تاکید میکند و حضور خود در اجلاسهای جهانی را با هدف ارسال پیام به همه جهانیان می داند. آیا در دیپلماسی عمومی، می‌توان دریافت پیامی محرمانه – اگر منبع آن مانند منبع برخی گزارش های دیگر نباشد!– را جایگزین پیام های عمومی دانست که دو نمونه آن در اظهارات اوباما و مصوبه مجلسین آمریکا مشاهده شد و خبر آن به سراسر جهان مخابره گردید؟
اکنون طبق اعلام خطیب پرنفوذ نماز جمعه تهران و براساس مقاله مدیر مسئول <پر خبر> کیهان، مشخص شده است که نه تنها در ژنو مذاکره ای در کار نبوده بلکه اصولا عدم مذاکره با آمریکا، تصمیم قطعی و لایتغیر نظام جمهوری اسلامی است. مدیر مسئول کیهان این نکته را نیز به احمدی نژاد یادآوری نموده که تصمیم گیـری در این خصـوص، خارج از حوزه اختیـارات رئیس دولت است. پس برای رفع هر نوع شائبه، انجام اقدامات زیر ضروری به نظرمی رسد :
?-دبیر شورای عالی امنیت ملی راسا نسبت به شفاف سازی روند مذاکرات ژنو و دیدار ??دقیقه‌ای با «ویلیام برنز» اقدام کند.
?- آقـای احـمـدی نـژاد مـشـخص کنــد اطلاع غیردقیق درخصوص استقبال جلیلی از مذاکره با معاون وزیر خارجه آمریکا و مثبت بودن مذاکرات، توسط چه اشخاصی در اختیار او قرار گرفته و با عوامل این گزارش دهی غیردقیق – با توجه به اظهارنظر مدیر مسئول کیهان – چه برخوردی صورت خواهد گرفت؟
?-دولت با صدور اطلاعیه ای رسمی، پایبندی خود به موضع اساسی نظام درخصوص عدم مذاکره با آمریکا را اعلام کند سپس تـوضـیـح دهــد بـا تـوجـه بـه سیـاست کلـی نظام کـه حسین شریعتمداری آن را تبیین کرده است احمدی نژاد با کدام مجوز به دنبال ارتقای مذاکرات تا سطح روسای جمهور گروه?+ ?(شامل رئیس‌جمهور آمریکا) بوده است؟ اما اگر ادعاهای مطرح شده توسط کیهان، غیر واقعی است دولت به دفاع رسمی از خود بپردازد.در آن صورت یک مرجع رسمی بایستی تکلیف مردم را بـا اطـلاع رسـانی های غیردقیق روزنامه ای که به عالی‌ترین نهادهای کشور وابسته است روشن نماید.
?-آخرین اقدام ضروری پاسخگویی کیهان به این پرسش است چرا در تاریخ ??شهریور ??به نقل از یک خبرگزاری خارجی– بدون آنکه آن خبرگزاری را به دروغ پراکنی متهم کند – از موافقت ??درصد مردم ایران با از سرگیری روابط ایران با آمریکا خبر داده است؟
